Zorgen over zonnepanelen op water

Zorgen over zonnepanelen op water: ‘Leg eerst de daken vol’
Natuurorganisaties maken zich zorgen over plannen om op grote schaal zonnepanelen te leggen in de Nederlandse wateren. Binnen vier jaar moet twintig vierkante kilometer aan meren, plassen en waterbassins bedekt zijn met panelen.

Waterland Nederland wil vooroplopen met de aanleg van drijvende zonneparken, blijkt uit plannen die consortium Zon op Water vandaag presenteert op een congres over zonne-energie. ,,In Nederland hebben we heel veel water. Daar is ruimte. Om aan onze klimaatdoelen te voldoen, hebben we niet genoeg aan daken alleen’’, zegt projectleider Wieb Folkerts van TNO, dat samen met bedrijven, 35 gemeenten, waterbedrijven en Rijkswaterstaat Zon op Water vormt.

Het aantal drijvende zonneparken in Nederland is nu nog op twee handen te tellen. Zo zijn er op Texel twee in bassins van een golfbaan en waterzuiveringsinstallatie. In een tuinbouwbassin in de Gelderse Lingewaard drijven ruim 6000 panelen. In een zandwinplas in het Drentse Tynaarlo wordt momenteel de grootste dobberende zonnefabriek aangelegd: 23.000 panelen gaan daar stroom opwekken voor 2300 huishoudens. Ook in de Rotterdamse Rijnhaven moet voor eind dit jaar een zonnepark (3770 panelen) drijven.

Als het aan de bedrijven en instellingen ligt, is dat allemaal pas het begin. In 2023 zullen er volgens TNO zo’n 8 miljoen panelen in de Nederlandse wateren liggen die stroom opwekken voor 90.000 huishoudens.

Er is maar één Nederlands landschap. Het is niet nodig om dat op te offeren als er nog zoveel ruimte is op daken

Shanti Haas, Natuurmonumenten
Een slecht plan, vinden natuurbeschermingsorganisaties. ,,Wij zijn voor meer duurzame energie, maar er is maar één Nederlands landschap. Dat is al klein en dat moeten we koesteren. Het is niet nodig om dat op te offeren als er nog zoveel ruimte is op daken’’, zegt woordvoerder Shanti Haas van Natuurmonumenten. Volgens de stichting Urgenda zijn 150 miljoen zonnepanelen nodig om Nederland energieneutraal te maken en is daarvoor genoeg ruimte beschikbaar op daken, geluidswallen en industrieterreinen. Op dit moment is zo’n 5 procent van de daken met zonnepanelen bedekt.

Zo vrezen Natuurmonumenten en de Vogelbescherming dat vogels en vleermuizen zich tegen de panelen te pletter vliegen omdat ze de glanzende oppervlaktes aanzien voor water. Daarbij bedekken panelen water dat vogels gebruiken om voedsel te zoeken, te rusten en te broeden. ,,Hun leef- en foerageergebied neemt af. Ook zijn zonnepanelen van invloed op de groei van algen en waterplanten. Ze laten bijna geen zonlicht door, wat nadelig kan zijn voor allerlei natuurlijke processen. We weten daar nog weinig van. De ecologische impact moet eerst goed worden onderzocht’’, zegt Haas.

Zon op zee

Door zonneparken aan te leggen in binnenwateren, wil het consortium Zon op Water ervaring en kennis opdoen voor het uiteindelijke doel: grootschalige zonneparken op zee. ,,Op de Noordzee is heel veel ruimte die we toch al bestemd hebben voor duurzame energieproductie. Windmolens staan op een kilometer afstand van elkaar. Daartussen is plaats voor zonnepanelen. Het stopcontact op zee, de stroomkabels, hebben we al. Dat kunnen we dan dubbel gebruiken’’, schetst Folkerts van TNO. Golven, wind en zout water maken de droom van dobberende zonneparken op zee vooralsnog echter lastig uit te voeren. In de toekomst zal dat anders zijn, zegt hij. ,,Met wind op zee zijn we ook ooit begonnen.’’

Het consortium zegt niet van plan te zijn drijvende zonneparken in natuurgebieden aan te leggen. Het mikt vooral op zandafgravingen, baggerdepots en andere niet-natuurlijke waterbassins. Ook die gebieden maken echter deel uit van het Nederlandse landschap en ecosysteem, zegt Haas. ,,Nederland is een deltaland. Als het ergens een grote internationale verantwoordelijkheid voor heeft, is het wel voor de waternatuur.’’

Bedrijven in de zonnesector leggen graag grootschalige zonneparken aan op land of water. Dat is goedkoper dan panelen leggen op daken, zeker kleine daken van particulieren. Subsidieregelingen van de overheid (SDE+) stimuleren bovendien om te bouwen op relatief goedkope landbouwgrond of water. Op de bouw van zonneparken op landbouwgrond kwam afgelopen jaar al veel kritiek. De Tweede Kamer drong er al eerder op aan dat zonnepanelen zoveel mogelijk op daken en industriële plaatsen worden gelegd.

Bron: AD.nl Annemieke van Dongen